เปิดสูตรลับ!!น้ำต้ม หอมแดง บรรเทาหวัดและข้อควรระวัง

ตอนเด็ก ๆ ใครเคยถูกจับใส่กะละมังรายล้อมด้วยใบไม้ สมุนไพรลอยเต็มอ่างยกมือขึ้น ขอยอมรับตามตรงว่า
เป็นคนหนึ่งที่ตอนเด็กโตมากับประสบการณ์เหล่านี้ นับเป็นภูมิปัญญาชาวบ้านจากรุ่นสู่รุ่น ที่ต้องยอมรับว่า
ภูมิปัญญาของคนรุ่นก่อนก็ใช่ว่าจะล้าสมัยไปเสียทุกเรื่องทีเดียว กับสมุนไพรใกล้ตัว ที่ทุกบ้านมีติดครัวกัน
และราคาไม่แพง หากนำมาใช้ในคราวจำเป็นอย่างสูตรลับโบราณนี้ น้ำต้มหอมแดง ที่เอาไว้ใช้ช่วยบรรเทา
อาการหวัด คัดจมูก มีน้ำมูกของลูกเล็กเด็กแดง ก็ช่วยได้มากที่เดียว ดูได้จากประสบการณ์ของผู้ที่เคยได้ลอง
จะเห็นว่าต่างพูดเป็นเสียเดียวกันว่า…ได้ผล!!

สูตรลับที่ไม่อยากให้ลับ “น้ำต้มหอมแดง”

ว่าด้วยเรื่องสูตรน้ำต้มหอมแดงนั้น ไม่ได้มีระบุไว้เป็นหลักการที่ชัดเจนตายตัว อาจมีผิดแผกแตกต่างกันไปบ้าง
ในแต่ละสูตรที่มา เราพอจะจำแนกแยกสูตรน้ำต้มหอมแดงได้เป็น 2 สูตร ดังนี้

สูตรน้ำต้มหอมแดงสมุนไพร

ส่วนประกอบ

1. หอมแดง
2. ใบมะขาม
3. น้ำเปล่าสะอาด

วิธีทำ

1. หอมแดง 1 กำมือ
2. น้ำเปล่าสะอาด

วิธีทำ

นำหอมแดงมาแกะเปลือกชั้นนอกออก ล้างทำความสะอาด นำไปต้มในน้ำสะอาดจนเดือดประมาณ 5 นาที
แล้วนำไปผสมในน้ำที่ใช้อาบโดยจะกรองหัวหอมออกหรือไม่ก็ตามสะดวก

สรรพคุณของน้ำต้มหอมแดง

น้ำต้มหอมแดง ว่ากันว่าช่วยบรรเทาอาการหวัด แต่ถ้าจะลงรายละเอียดกันจริง ๆ แล้ว เราคงต้องมาดูถึงพระเอก
ของเรา นั่นคือ หอมแดง นั่นเองว่ามีสรรพคุณในตัวเองอย่างไรบ้าง มีส่วนประกอบใดที่ช่วยในการบรรเทาอาการหวัด
คัดจมูกกันนะ

หอมแดง (Shallot) เป็นพืชสมุนไพรที่คนไทยนิยมนำส่วนหัวมาใช้ในการประกอบอาหาร จัดเป็นพืชเศรษฐกิจที่
สำคัญ สามารถหาซื้อได้อย่างสะดวกตามตลาดในประเทศไทย ส่วนมากมักปลูกหอมแดงทางภาคอีสาน
จังหวัดศรีสะเกษ ซึ่งเมื่อปลูก 1 หัว จะสามารถเจริญเติบโต และแตกแยกออกมาเป็นหัวใหม่ ๆ อีกประมาณ 2-10 หัว
ต่อกอกันเลยทีเดียว ทั้งนี้ก็ขึ้นอยู่กับวิธีปลูก การดูแล และสภาพแวดล้อมรอบข้าง โดยพืชสมุนไพรชนิดนี้มี
สารอัลลิซิน (Allicin) และเอน-โพรพิลไดซันไฟด์ (N-propyl disulphide) ที่ทำให้มีกลิ่นฉุน อันเป็นเอกลักษณ์
โดดเด่น ไม่เหมือนใคร แต่กลับมีประโยชน์ต่อร่างกายมากมาย

สารสำคัญมากประโยชน์ในหอมแดง

1. น้ำมันหอมระเหย

ในหอมแดงประกอบด้วยสารเคมีสำคัญมากมาย ซึ่งส่วนมาก สารเหล่านี้ล้วนเป็นองค์ประกอบของ “น้ำมันหอมระเหย (Coumarins)” ซึ่งจะอยู่ในส่วนของหัวหอมแดง เป็นสารที่ทำให้หอมแดงมีรสชาติออกขมปนเผ็ดร้อน
มีฤทธิ์ช่วยต้านการอักเสบ ต้านเชื้อแบคทีเรีย และต้านอนุมูลอิสระ

2. สารที่ทำให้เกิดกลิ่น

โดยสารดังกล่าว ก็คือ สารโพรพิลไดซันไฟด์ (Propyl Disulfide) ซึ่งสารชนิดนี้มีบทบาทสำคัญในการช่วยลดปริมาณไขมัน
ในร่างกาย ส่วนสารที่ช่วยลดระดับน้ำตาลกลูโคสในเลือดลงได้ คือ โพรพิล-อัลลิลไดซันไฟด์ (Propyl-allyl Disulfide)
และไดโพรพิลไดซันไฟด์ (Dipropyl Disulfide)

3. สารที่ยับยั้งการเจริญเติบโตของจุลินทรีย์

สารชนิดนี้มีชื่อว่า สารอัลลิซิน (Allicin) ซึ่งโดยปกติแล้ว สารนี้จะไม่มีอยู่ในหัวหอม แต่จะเกิดขึ้นต่อเมื่อหัวหอมถูกทุบ
หรือทำให้แตก ภายใน สารอัลลิซินจะมีเอนไซม์ชื่อว่า “อัลลิเนส (Alliinase)” ซึ่งเป็นตัวการทำให้เกิดกระบวนการทางธรรมชาติ
ส่งผลให้ยับยั้งการเจริญเติบโตของจุลินทรีย์ได้

4. สารต้านอนุมูลอิสระ

หรือเรียกได้ในชื่อ สารเควอซิทิน (Quercetin) ที่สกัดได้จากหอมแดงมีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ และยับยั้งการ
เจริญเติบโตของแบคทีเรีย

สารต่าง ๆ เหล่านี้ในหอมแดง เป็นน้ำมันหอมละเหยที่ช่วยรักษาอาการหวัดแบบไม่มีไข้ได้เป็นอย่างดี โดยการให้ลูก
อาบน้ำต้มหอมแดงนี้ก็ใช้หลักการเดียวกันกับ อโรมาเธอราพี โดยหลักการนี้เป็นอย่างไรนั้น เราลองมาฟังคำอธิบายจาก 
รองศาสตราจารย์ ดร. อ้อมบุญ วัลลิสุต ภาควิชาเภสัชวินิจฉัย คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล

อโรมาเธอราพี (Aromatherapy) หรือ สุคนธบำบัด คือ ศาสตร์ในการใช้น้ำมันหอมระเหยที่ได้จากการสกัดพืชหอม
(ขอย้ำว่าต้องเป็นน้ำมันหอมระเหยที่ได้จากการสกัดจากพืชเท่านั้น) เพื่อการบำบัดรักษาหลายอาการ ตั้งแต่ อาการติด
เชื้อต่างๆ โรคผิวหนัง ไปจนถึงภูมิคุ้มกันบกพร่องและความเครียด มีการใช้น้ำมันหอมระเหยในยุโรปมากว่าร้อยปี
และมีการใช้ในการแพทย์ตะวันออกมานานกว่าพันปี แต่ในประเทศฝรั่งเศสมีการ ใช้สุคนธบำบัดทางการแพทย์
อย่างเป็นระบบ และมีการวิจัยกันอย่างกว้างขวางทั่วโลกในทุกๆ ด้าน ส่วนสหรัฐอเมริกานิยมใช้สุคนธบำบัดร่วม
กับการแพทย์ทางเลือกอื่นๆ ในการรักษาโรคต่างๆ

ในประเทศไทยก็มีการใช้แบบพื้นบ้านเช่น การเข้ากระโจมแก้หวัด ผู้เขียนจำได้ว่าตอนเป็นเด็กเล็กเมื่อเป็นหวัด
คุณแม่จะให้นั่งอยู่หน้ากาละมังเคลือบที่มีสมุนไพรเปราะหอม หอมแดง ใบมะขาม และเทน้ำเดือดลงไปพร้อมกับ
เอาผ้าเช็ดตัวคลุมโปงครอบไว้ทั้งตัว ไอหอมระเหยเข้าจมูกเข้าไปบำบัดอาการหวัด สักพักเมื่อน้ำพออุ่นๆ คุณแม่
ก็จะเอาน้ำนั้นรดศีรษะไล่หวัดอีกรอบ เป็นอันว่าไปโรงเรียนได้ อดหยุดอยู่กับบ้าน

ผลต่อร่างกาย (Physiological Effects) ของน้ำมันหอมระเหย เกิดเมื่อโมเลกุลเล็กๆ นับร้อยเหล่านี้ไปถึงสมอง
ส่วนลิมบิค (limbic system) ซึ่งควบคุมอารมณ์และความรู้สึกโดยจะมีความสัมพันธ์กับประสบการณ์และความจำ
และเนื่องจากสมองส่วนนี้เชื่อมต่อโดยตรงกับสมองที่ควบคุมการเต้นของหัวใจ ความดัน การหายใจ ความจำ
ระดับความเครียด สมดุลย์ฮอร์โมน ดังนั้นการสูดดมน้ำมันหอมระเหยจึงเป็นวิธีที่ให้ผลทางร่างกายและระบบ
ประสาทที่เร็วที่สุดทางหนึ่ง เพราะหลังจากการสูดดมน้ำมันหอมระเหยจะเข้าสู่กระแสเลือดโดยทางเนื้อเยื่อ
ของปอด และจากระบบประสาทรับกลิ่นจะไปมีผลต่อสมองส่วนต่างๆ เช่น สมองส่วนคอร์เท็กซ์ มีผลต่อ
การเรียนรู้ (intellectual process) ต่อมพิทิวทอรี (pituitary gland) ซึ่งควบคุมระบบฮอร์โมนทั้งหมด
รวมทั้งฮอร์โมนจากต่อมหมวกไต และสมองส่วนไฮโปธาลามัสซึ่งควบคุมความโกรธและความรุนแรง
: อ้างอิงบทความจาก บทความเรื่อง อโรมาเธอราพี คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล

จากบทความของคุณหมอข้างต้นก็สามารถทำให้พ่อแม่สบายใจกันได้ หากต้องการใช้วิธีการบรรเทาอาการหวัด
ด้วยวิธีน้ำต้มหอมแดงนี้ หรือผู้หลักผู้ใหญ่ที่บ้านนำเอาภูมิปัญญาโบร่ำโบราณมาใช้ก็อย่าพึ่งกังวลใจกันไป
แต่ถึงอย่างไรการใช้สมุนไพรก็มีข้อควรระวังอยู่เหมือนกัน ทั้งในแง่ของวิธีการที่บางบ้านอาจใช้ปริมาณ
หรือขั้นตอนบางอย่างไม่ถูกต้อง ดังนั้นเราจึงควรเพิ่มความระมัดระวังหากต้องการใช้วิธีการนี้

ข้อควรระวังในการใช้น้ำต้มหอมแดงอาบน้ำลูก