หอไตร วัดออนหลวย

ที่ตั้ง ตำบลออนเหนือ อำเภอแม่ออน จังหวัดเชียงใหม่ 

สถาปนิก / ผู้ออกแบบ ลุงหนานสิงห์ ปัญญาละ พ่อหนานคำ อโนมา พ่อหนานสิงห์ ใจคำมูล และพ่อหลวงชุ่ม ศรีจันทร์

ผู้ออกแบบอนุรักษ์ เบญจามิน สุตา 

ผู้ครอบครอง วัดออนหลวย ปีที่สร้าง พ.ศ. 2473 ปีที่ได้รับรางวัล พ.ศ. 2551

 ประวัติ

วัดออนหลวย เดิมตั้งอยู่ทางทิศใต้หมู่บ้านออนหลวยชื่อ วัดมิ่งแก้ว ต่อมาได้ย้ายวัดขึ้นไปทางทิศเหนือของหมู่บ้าน ได้เปลี่ยนชื่อเป็น วัดออนหลวย เมื่อ พ.ศ. 2395 คำว่าออนหลวยมาจากชื่อ แม่น้ำออน แม่น้ำสายหลักของชุมชนนี้ และคำว่า หลวย มาจากชื่อเมืองที่สิบสองปันนาซึ่งชาวบ้านอพยพมาตั้งแต่อดีต ต่อมา ครูบาเจ้า ต๊ะรังสี เจ้าอาวาสวัดในขณะนั้นได้ดำริให้มีการสร้างหอไตรเพื่อเก็บรักษาพระไตรปิฎก โดยมีสล่าล้านนา 4 ท่าน คือ ลุงหนานสิงห์ ปัญญาละ พ่อหนานคำ อโนมา พ่อหนานสิงห์ ใจคำมูล และพ่อหลวงชุ่ม ศรีจันทร์ เป็นผู้ออกแบบ และได้รับความช่วยเหลือจากชาวบ้านจนการก่อสร้างแล้วเสร็จในปี พ.ศ. 2473 

 หอไตร วัดออนหลวย เป็นอาคาร 2 ชั้น แบบจตุรมุข ผนังชั้นล่างก่ออิฐฉาบปูน ชั้นบนเป็นโครงสร้างไม้ หลังคาเป็นหลังคาจั่วซ้อน2 ชั้น แบ่งระดับหลังคาเป็น 2 ตับ มุงด้วยกระเบื้องซีเมนต์รูปว่าว หน้าบันแต่ละด้านประดับด้วยไม้แกะสลักและกระจกสีที่มีลวดลาย ไม่เหมือนกัน เนื่องจากสล่าแต่ละท่านรับผิดชอบการออกแบบลวดลายและจัดสร้างคนละด้าน ภายในหอไตรมีตู้เก็บพระไตรปิฎกที่ได้รับการแปลแล้ว และยังมีส่วนที่ไม่ได้รับการแปล หีบเก็บคัมภีร์พื้นเมืองสำหรับใช้ในการสวดพิธีต่างๆ และตุงของคนไทยลื้อ

 เมื่อหอไตรทรุดโทรมลง ชาวบ้านได้รวมตัวหาทุนในการบูรณะว่าจ้าง โดยมีนายช่างเบญจามิน สุตา เป็นผู้ควบคุมงานซ่อมแซมให้คืนสภาพเดิมของอาคาร ปัจจุบัน หอไตร วัดออนหลวย ยังคงรักษาคุณค่าศิลปสถาปัตยกรรม ไว้ได้เป็นอย่างดี