มะตูม 

ชื่อสมุนไพร มะตูม
ชื่ออื่นๆ/ชื่อเรียกท้องถิ่น มะตูม (ภาคกลาง), มะปิน (ภาคเหนือ), กะทันตาเถร (ปัตตานี), ตูม (ภาคใต้), บักตูม (ภาคอีสาน), ตุ่มตัง (ปัตตานี), มะปีส่า (กะเหรี่ยง, แม่ฮ่องสอน), พะโนงค์ (เขมร), หมากปิ๋น (ภาษาไทยใหญ่)
ชื่อวิทยาศาสตร์ Aegle marmelos (L.) Corr.
ชื่อพ้องทางวิทยาศาสตร์ Belou marmelos (L.) Kuntze, Crateva marmelos L.Lyons, Bilacus marmelos (L.), Feronia pellucida Roth         
จัดอยู่ในวงศ์ Rutaceae.

ประโยชน์และสรรพคุณมะตูม

• ช่วยขับลม
• ช่วยรักษาอาการท้องเสีย
• ช่วยลดไข้
• แก้อักเสบ
• ช่วยลดอาการตาบวม
• แก้หลอดลมอักเสบ
• แก้บวม
• แก้หวัด
• แก้ผดผื่นคัน
• แก้ตาอักเสบ
• ช่วยควบควบคุมน้ำตาลในเลือด
• ช่วยเจริญอาหาร
• ช่วยรักษาลำไส้อักเสบ 
• แก้ท้องเดิน
• ช่วยแก้ท้องอืด
• แก้ไอ
• ช่วยกระตุ้นการหลั่งน้ำดี 
• แก้ไข้ทรพิษ
• ช่วยขับเสมหะ
• ช่วยแก้ปวดฝี
• ช่วยป้องกันโรคเบาหวาน
• แก้ท้องเสีย
• ใช่เป็นยาระบาย
• ช่วยบำรุงระบบลำไส้
• ช่วยบำรุงสมอง
• ช่วยรักษาอัลไซล์เมอร์
• ช่วยลดอาการจุกเสียดแน่นท้อง
• ช่วยลดไขมันในเส้นเลือด
• ช่วยรักษาโรคกระเพาะอาหาร
• ช่วยบำรุงร่างกาย
• ช่วยบำรุงหัวใจ
• ช่วยบำรุงผิว
• ช่วยป้องกันมะเร็ง
• ช่วยขับพยาธิ
  
• ช่วยรักษาไข้มาลาเลีย
• ใช้สมานแผลให้แผลแห้งเร็ว
  
• แก้ปัสสาวะเป็นเลือด
• ช่วยขับนิ่วในกระเพราะปัสสาวะ
• รักษาโรคกระเพาะ
• ช่วยในการลดอาการตกเลือดสำหรับสตรีหลังคลอดบุตรได้
• ช่วยบำรุงร่างกาย
• แก้พิษฝี
• ช่วยรักษาน้ำดี

          ใบมะตูมยังนิยมมาใช้ในพิธีมงคลต่างๆ เช่น งานพระราชพิธีบรมราชาภิเษกแด่พระมหากษัตริย์ของประเทศไทย เป็นต้น ผลสุกของมะตูมยังสามารถนำมาทำเป็นขนมหวานเชื่อม มีกลิ่นหอม อร่อย และมีรสชาติเป็นเอกลักษณ์ที่โดดเด่นอีกด้วย

ข้อแนะนำและข้อควรระวัง

1. ไม่เหมาะสำหรับผู้ที่มีน้ำตาลในเลือดต่ำ และผู้ป่วยเบาหวานที่คุมน้ำตาลได้ดีอยู่แล้ว จากการกินยาลดน้ำตาลในเลือด
2. ไม่ควรใช้ในผู้ที่กำลังวางแผนจะมีบุตรทั้งเพศชาย และหญิง
3. ผู้ที่จะได้รับการผ่าตัดไม่ควรรับประทานเนื่องจากจะทำให้น้ำตาลในเลือดต่ำ
4. สตรีมีครรภ์ และผู้ที่ให้นมบุตรควรปรึกษาแพทย์ก่อนรับประทาน
   

สูตรทำน้ำมะตูม น้ำสมุนไพร 

ส่วนผสม น้ำมะตูม

• น้ำเปล่า 5000 มิลลิลิตร
• มะตูมแห้ง 200 กรัม
• น้ำตาลทรายไม่ฟอกสี 300 กรัม
• เกลือป่น 1/2 ช้อนชา

วิธีทำ น้ำมะตูม

1. นำมะตูมมาล้างน้ำให้สะอาด ตั้งกระทะ เปิดแก๊ส ใช้ไฟกลางค่อนอ่อน 
2. นำมะตูมมาคั่วให้ออกกลิ่นหอม ต้องคั่วตลอดเวลา ประมาณ 15 นาที พักไว้ (หรือจะย่างไฟให้หอมก็ได้)
3. ตั้งหม้อ ใส่น้ำลงไป เปิดแก๊ส ตั้งให้น้ำเดือดจัด จากนั้นหรี่ไฟลง ให้เป็นไฟกลางค่อนอ่อน ใส่มะตูมลงไป
4. ปิดฝา เคี่ยวต่อไปเป็นเวลา 30 นาที จากนั้นตัดกากมะตูมออกให้หมด 
5. ใส่น้ำตาล และเกลือป่นลงไป คนให้ละลายเข้ากันดี 
6. ตั้งไฟต่อไปจนน้ำเดือดอีกครั้ง ปิดไฟ รอจนเย็นสนิท 
7. นำไปกรองด้วยผ้าขาวบางอีกรอบ จากนั้นนำบรรจุใส่ภาชนะ หรือใ่ส่แก้วดื่มได้